SERBEST MESLEK KAZANÇ İSTİSNASINA

(YENİ) DÜZENLEME

7194 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi İle Bazı Kanunlarda Ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 07.12.2019 tarih ve 30971 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İlgili Kanunun 10 uncu maddesiyle; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

 (Madde Metni)

“MADDE 10- 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Bu madde kapsamındaki kazançları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşanlar bu istisnadan faydalanamazlar. Bu durumda olanların, 94 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında tevkifat yapma yükümlülüğü yoktur.”

(Madde Gerekçesi)

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde düzenlenen istisna kapsamındaki kazançları toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutan aşan mükelleflerin, serbest meslek kazanç istisnasından yararlanamayacaktan yönünde düzenleme yapılmaktadır. Dolayısıyla bir takvim yılı içerisinde bu kapsamda elde ettiği gelirleri toplamı belirlenen sınırı aşmayan mükelleflerin bu kazançları üzerinden tevkif suretiyle ödenen vergiler nihai vergi olacak, ayrıca bu kazançları için yıllık beyanname verilmeyecek veya diğer gelirleri için beyanname verilmesi halinde bu kazançlar beyannameye dahil edilmeyecektir. Madde kapsamında elde edilen kazançları belirlenen sının aşan mükellefler ise bu kazançların sadece aşan tutarını değil, tamamını yıllık beyanname ile beyan edeceklerdir. Bu durumda olan mükelleflerce beyan edilen kazanç ve iratlar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenen vergiler mahsup edilecektir.

Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca gerçek gelirlerini beyan etmek zorunda olan serbest meslek erbabının aynı madde kapsamında yapacağı ödemelerden tevkifat yapma yükümlülüğü bulunmaktadır. Kanunun 18 inci maddesinde yapılan değişiklikle beyan yükümlülüğü altına girecek olan serbest meslek erbabının ücret, kira gibi 94 üncü madde kapsamında yapacağı ödemeler bulunması durumunda tevkifat yapmakla yükümlü tutulmamaları amaçlanmaktadır.

(Değerlendirme)

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun “Serbest Meslek Kazançlarında” başlıklı 18 inci maddesi hükmüne göre;

Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının;

-Şiir, hikâye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak,

-Kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak,

-Bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Öte yandan; Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesi uyarınca, serbest meslek faaliyetiyle uğraşanlara (noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç) yapılan ödemeler (arızi serbest meslek faaliyeti nedeniyle yapılan ödemeler dâhil) esnasında ödemeyi yapanlar tarafından gelir vergisi tevkifatı (kesintisi) yapılması gerekmektedir. Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);

-Gelir Vergisi Kanunu 18’inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden % 17,

-Diğerlerinden % 20,

oranında kesinti yapılır. Diğer yandan; serbest meslek kazanç istisnası kapsamına giren kazançlardan yapılan gelir vergisi tevkifatı nihai bir vergilendirmedir. Ayrıca; münhasıran Gelir Vergisi Kanunu’nun 18 inci maddesinde belirtilen türden faaliyetlerde bulunan ve eserlerini sadece aynı kanunun 94’üncü maddesinde belirtilen kişi veya kurumlara teslim eden serbest meslek erbabından isteyenlerin defter tasdik ettirme ve tutma, belge düzenleme zorunluluğu bulunmamaktadır.

Peki! Yeni Düzenleme ne getirmiştir?

7194 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi İle Bazı Kanunlarda Ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 10 uncu maddesiyle; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesine fıkra eklenmek suretiyle;

Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde düzenlenen istisna kapsamındaki kazançları toplamı, 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşan mükelleflerin, serbest meslek kazanç istisnasından yararlanamayacağı yönünde düzenleme yapılmıştır. Düzenlemeyle, istisna şartını kaybedenlere bir kolaylık getirilerek, GVK Madde 94 üncü maddesine göre tevkifat yapma zorunluluğu getirilmemiştir.

Düzenlemeye göre;

-Bir takvim yılı içerisinde bu kapsamda elde ettiği gelirleri toplamı belirlenen sınırı aşmayan mükelleflerin bu kazançları üzerinden tevkif suretiyle ödenen vergileri nihai vergi olacaktır. Ayrıca, bu kazançları için yıllık beyanname verilmeyecek veya diğer gelirleri için beyanname verilmesi halinde bu kazançlar beyannameye dahil edilmeyecektir.

-GVK 18. madde kapsamında elde edilen kazançları belirlenen sının aşan mükellefler ise, bu kazançların sadece aşan tutarını değil, tamamını yıllık beyanname ile beyan edeceklerdir. Bu durumda olan mükelleflerce beyan edilen kazanç ve iratlar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenen vergiler mahsup edilebilecektir.

-Normal şartlarda, GVK Madde 94.maddesinin birinci fıkrası uyarınca, gerçek gelirlerini beyan etmek zorunda olan serbest meslek erbabının aynı madde kapsamında yapacağı ödemelerden tevkifat yapma yükümlülüğü bulunmakta iken; Düzenlemeyle, istisna şartını kaybedenlere bir kolaylık getirilerek, GVK Madde 94 üncü maddesine göre tevkifat yapma zorunluluğu getirilmemiştir.

Düzenlemeye genel olarak bakıldığında; amacının, GVK’ nun 18 inci maddesi kapsamında serbest meslek kazancı istisnasından yararlananların bir takvim yılı içerisinde bu kapsamda elde ettiği gelirleri toplamı, aynı Kanunun 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde, beyanname verdirilerek vergilendirilmesinin sağlanmasıdır. Böylece, artan oranlı gelir vergisi tarifesinden yararlanarak, daha çok vergi alınmak istenmektedir.

Bu düzenleme ne zaman yürürlüğe girecektir?

İlgili Kanunun 52 nci maddesine göre; 1/1/2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.

VERGİ MÜFETTİŞLERİ VAKFI

Konularla ilgili soru, görüş ve önerilerinizi gönderebilirsiniz.

bilgi@vmv.org.tr